Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2011

Μια διπλή εκκλησία στο Γράμο

Η Σλίμνιτσα (Τρίλοφος) στο δήμο Ακριτών, κοντά στο Νεστόριο Καστοριάς είναι ένα από τα ορεινά χωριά του Γράμου, πάνω από τον Αλιάκμονα.
Πριν τον πόλεμο είχε πάνω από 1.000 κατοίκους και σχολείο.
Κατά τον Εμφύλιο εκκενώθηκε βίαια σύμφωνα με τις οδηγίες του ατρατηγού Βαν Φλιτ, προκειμένου οι κάτοικοί της να μην παρέχουν τρόφιμα και πληροφορίες στους αντάρτες του ΔΣΕ. Απ' όλα τα κτίσματά της αφαιρέθηκαν οι στέγες, προκειμένου οι αντάρτες να μην βρίσκουν καταφύγιο. Οι κάτοικοί της μεταφέρθηκαν στον οικισμό Μανιάκοι έξω από την Καστοριά, απ' όπου πολλοί μετανάστευσαν στο εξωτερικό Εκείνο, που μου δημιούργησε απορία, ήταν γιατί η Σλίμνιτσα είχε δύο εκκλησίες και μάλιστα σε τόσο μικρή απόσταση. Σε προηγούμενα σχετικά δημοσιεύματα θα δείτε τον Αη-Θανάση, που διατηρείται σε καλή κατάσταση. Δεν ξέρω αν του είχαν αφαιρέσει κι αυτουνού τη στέγη, τα κεραμίδια του φαίνονται καινούργια πάντως.
Αλλόκοτη είναι η άλλη εκκλησία του χωριού (εδώ), της Κοίμησης της Παναγίας. Στη δορυφορική εικόνα φαίνεται σαν μάντρα με ένα κτίσμα μέσα της.

Πρόκειται για μια πολύ μεγάλη και παλιά εκκλησία, με ένα μικρό νεκροταφείο στα ανατολικά της. Επάνω, η δυτική πλευρά της. Η στέγη της λείπει.

Η είσοδος από το νότο. Στολισμένη με περίεργα σκαλίσματα.
Στην τρίτη αράδα δεξιά της εισόδου ξεχωρίζει το 1843.

Το προαύλιο μπροστά στην είσοδο.

Η είσοδος από μέσα.

Μόλις μπαίνεις, δεξιά σου βλέπεις μιαν άλλη εκκλησία, μικρότερη, κατασκευασμένη προφανώς από τις πέτρες της παλιάς.

Έχει κτιστεί με έξοδα των ξενιτεμένων.

Δεξιά η νέα εκκλησία και στο βάθος ο χώρος της παλιάς.


Μια βρύση μπροστά στην εκκλησία.

Η σκάλα που οδηγεί στο προαύλιο της εκκλησίας.

Το προαύλιο της εκκλησίας. Τώρα πια ελάχιστοι κατοικούν στη Σλίμνιτσα. Αμφιβάλλω εάν μένει κανείς εκεί το χειμώνα. Το καλοκαίρι ανεβαίνουν πέντε-έξι συνταξιούχοι. Δεν έχει καφενείο ή οτιδήποτε άλλο. Το παλιό σχολείο είχε μετατραπεί σε φυλάκιο του στρατού, μέχρι που το εγκατέλειψαν και οι φαντάροι κάπου στη δεκαετία του '90.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ:
Φίλος, συνδρομητής του μπλογκ και μέγας αρχειομπάμπουρας μου έστειλε φωτογραφία από ουγγρικό έντυπο
(τέλη δεκαετίας '40 με αρχές δεκαετίας '50, υποθέτω)
όπου απεικονίζονται παιδάκια (με δύο τρεις ενήλικες) από τη Σλήμνιτσα και το Μονόπυλο κοντά στη λίμνη Μπάλατον της Ουγγαρίας.

16 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Εκεί που λέω να κάνω λίγο ιντερνετική δίαιτα, νάσου εσύ μου πετάς κάτι αναρτησάρες, σαν αχνιστά κοκορέτσια και κεμπάπια προβατίνας μαζί, και πώς να ξεκολλήσω μετά, μου λές;
Για την επιγραφή πάνω από πόρτα θα ρωτήσω τους ειδικούς εδώ, έχει πολύ ενδιαφέρον! Σλημνιτσιώτες βρήκα και στην Ουγγαρία πολλούς, από την εποχή του παιδοφυλάγματος.
Ββσλγς

Ο σκύλος της Βάλια Κάλντα είπε...

Φίλε, στην Ουγγαρία, στο χωριό Μπελογιάννης κατέληξαν πολλοί από το Λειβαδοτόπι Γράμμου. Εάν προσέξεις το επώνυμο που αναφέρεται ξανά και ξανά και εάν γκουγκλίσεις δεόντως θα βρεις ότι το ίδιο έχει και ο πρόεδρος του συλλόγου των απογόνων Ελλήνων προσφύγων στο Μπελογιάννης. Και επίσης το έχει και η γκαλερίστα υψηλής τέχνης στη Βουδαπέστη, από την οποία ψώνισε πίνακες για το γραφείο της η εκεί πρέσβειρα των ΗΠΑ, όταν την επρωτοδιόρισε ο Ομπάμας και η οποία είναι ελληνικής καταγωγής. Τυχαίο; Δεεεεεν νομίζω.

Ανώνυμος είπε...

Ο Λαοκράτης, φοβερός! Και για την κόρη του έχω ακούσει...
(τι μικρός ο κόσμος ...)
Ββσλγς

Αθ. Αναγνωστoπουλος είπε...

Με τα "περίεργα σκαλίσματα" δεν πιστεύω να αναφέρεσαι στην κτιτορική επιγραφή, που αναφέρει το όνομα της εκκλησίας (Κοίμηση της Θεοτόκου) και την χρονολογία (1843).

Κάπου είχε και ένα ορθογραφικό λάθος θυμάμαι.

Οι άνθρωποι που ξέρω εγώ προσωπικά πάντως δεν μεταφέρθηκαν βίαια από κανένα Βαν Φλητ. Απήχθησαν μικρά παιδιά από τον ΔΣΕ πίσω από το παραπέτασμα.

Ο Άγιος Αθανάσιος ήταν παλιά ξωκλήσι του χωριού. Η Κοίμηση ήταν ο κύριος ναός.

Το χωριό δεν κατοικείται τον χειμώνα, τουλάχιστον καθημερινά. ΣΚ όλο και κάποιος έρχεται. Υπάρχει διαθέσιμος ξενώνας για όποιον ενδιαφέρεται πάντως.

gerasimos είπε...

Δεν συμφωνούμε όλοι ότι τους απήγαγαν εξωγήινοι μπας και κάποτε τελειώσει αυτός ο ρημάδης ο εμφύλιος; (Έρχονται και Χριστούγεννα βρε παιδιά.)

Ο σκύλος της Βάλια Κάλντα είπε...

Κε Αναγνωστόπουλε,
το ότι ο Βαμ Φλητ διέταξε την ερήμωση των χωριών του Γράμου είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός.
Στο ηρώο της Σλήμνιτσας εκείνοι που επέστρεψαν (και το έστησαν) αναφέρουν ένα συγκινητικό «Είμασταν σκορπισμένοι. Ήρθαμε στον τόπο που γεννηθήκαμε. Δεν ζητάμε τίποτα παρά ένα λουλούδι». Το αν τους πήραν ή τους έσωσαν δεν το ξέρω. Κάποιοι έφυγαν για να σωθούν. Κάποιοι μαζεύτηκαν θέλοντας και μη εκβιαστικά, για να συνεχίσουν οι επιστρατευμένοι συγγενείς του να πολεμούν με τον ΔΣΕ. Και οι περισσότεροι εκτοπίσθηκαν ακούσια. Είδα με τα ίδια μου τα μάτια γέρους, που επέστρεψαν ύστερα από δεκαετίες, να ψάχνουν να βρούν πού ήταν το πατρικό τους σπίτι. Ούτε πέτρα δεν εύρισκαν, καθώς είχαν χρησιμοποιηθεί για την ανέγερση μεταγενέστερων σπιτιών.

Γεράσιμε: αν τους είχαν απαγάγει εξωγήινοι, σίγουρα θα τόχαμε μάθει.

Ο σκύλος της Βάλια Κάλντα είπε...

Α, και όσον αφορά τα «περίεργα σκαλίσματα», οφείλω να ομολογήσω ότι δεν μπόρεσα να τα αποκρυπτογραφήσω. Και γράμματα γνωρίζω...

Αθ. Αναγνωστoπουλος είπε...

Η εσωτερική επιγραφή λέει Κοίμησις της Υπεραγίας Θεοτόκου, 1843 Σεπτ, ή κάτι τέτοιο, όσο μπορώ να δω στις δικές μου φωτογραφίες. Δεν χρειάζεται ειδικός επιγραφολόγος, απλώς λίγη υπομονή και κατανόηση στα ορθογραφικά.

Το υπόλοιπο κομμάτι, από πάνω, δεν ξέρω τι λέει. Με λίγη προσοχή φαντάζομαι θα το διαβάσουμε και αυτό. Γράμματα γνωρίζουμε άλλωστε.

Δημήτρης είπε...

Ωραία μέρη, άσχημη ιστορία. Δυστυχώς από εκείνη τη μεριά του βουνού δεν έχω πάει ποτέ. Είμαι περισσότερο των υψομέτρων...

Ο σκύλος της Βάλια Κάλντα είπε...

Δημήτρη, εγώ που είμαι της τεμπελιάς (όπου φτάνει το αυτοκίνητο + 200 μέτρα ακτίνα) σου λέω ότι έχει υπέροχα μέρη. Και πολύ ψηλά. Η Γράμουστα είναι στα 1500τόσα, στο αλπικό.

Δημήτρης είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Δημήτρης είπε...

Ναι είμαι σίγουρος. Γράμμουστα άλλωστε πήγα μια φορά σε μια πολύ σημαντική ανάβαση για εμένα.

Ουσιαστικά δηλαδή έχω πάει μέχρι την κορυφογραμμή που ορίζουν οι Αρρένες με τον Σούφλικα και τέλος τη Γράμμουστα.

Ο σκύλος της Βάλια Κάλντα είπε...

Ωραία διαδρομή! Αλλά πρέπει να σας βγήκε η πίστη. Ο ήλιος σε συνδυασμό με τον μόνιμο αέρα (και την κούραση) σε κάνει να θέλεις να πίνεις συνέχεια νερά. Όχι πως δεν έχει η περιοχή, δηλαδή.

Δημήτρης είπε...

Όταν πρωτοπήρα τον χάρτη του Γράμου, είχα καρφωθεί σ'αυτήν την κορυφή κυρίως επειδή δεν έβρισκα πουθενά στοιχεία για τη διαδρομή, μιας και είναι κορυφή απομακρυσμένη. Πίστευα ότι πολύ δύσκολα θα βρισκόμουν κάποτε πάνω της. Γι'αυτό και ήταν σημαντική, γιατί απέδειξα στον εαυτό μου ότι όλα είναι εφικτά με λίγη προσπάθεια.

Αέρα δεν είχε, κάθε άλλο. Στην Μαύρη Πέτρα είχε έναν απίστευτο γκάιλα γιατί τα σκούρα πετρώματα τραβούσαν όλη τη θερμότητα από τον ήλιο. Στο Πάτωμα όμως άλλο πράγμα, δροσούλα και ξάπλες στα γρασίδια! Νερό, ειδικά την δεύτερη μέρα, παντού. Σε σημείο που απορούσα από που βγαίνει τόσο πολύ.

Ο σκύλος της Βάλια Κάλντα είπε...

Ωραία! Μακάρι να μπορούσα να τα έκανα κι εγώ. Αλλά θα μου έβγαινε η γλώσσα ανάποδα.

Ανώνυμος είπε...

Για την εικονα που παρουσιαζει ο Ναος της Κοιμησεως απο το δορυφορο , αυτο που φαινεται σαν μαντρα ειναι η τοιχοποιια του παλαιου Ναου.Το κτισμα που φαιναται στο εσωτερικο του, ειναι ενα μικρο παρεκλησσι που χτισικε τα τελευταια χρονια,δωρεα καποιου χωριανου.Η στεγη του Αγιου Αθανασιου ανακαινιστηκε (με τα ιδια παλαια υλικα-πετρινες πλακες)πριν απο μερικα χρονια ,απο τον συλλογο του χωριου